Linda Polman

Niemand wil ze hebben

Dit verhaal over het Europese ‘vluchtelingenmanagement’ begint in de zomer van 1938 in het statige Franse kuuroord Evian, bij de eerste internationale top over de vluchtelingencrisis in Europa. Het aantal Joden dat uit nazi-gebied probeerde te ontkomen was geëxplodeerd: er waren dringend opvangplaatsen nodig. Alle argumenten van West-Europese regeringen om de vluchtelingen níét binnen te laten waren dezelfde als nu: de ‘migranten’ zouden niet stroken met nationale normen en waarden, banen en huizen willen afpakken en de cohesie in de samenleving bedreigen. Het enige wat de conferentie opleverde was de hoon van nazi-Duitsland: ‘Niemand wil ze hebben’ kopte een Duitse krant triomfantelijk.

Linda Polman onderzoekt de ontwikkeling van het Europese vluchtelingenbeleid sinds 1938. De reis gaat van Evian, naar de na-oorlogse kampen in West-Europa voor vluchtelingen vanachter het IJzeren Gordijn, via de ‘veilige enclaves’ op de Balkan in de jaren negentig, naar de megavluchtelingenkampen op het Afrikaanse continent, waar de UNHCR Europa’s ‘containmentbeleid’ implementeert, het ‘inkapselen’ van het vluchtelingenprobleem. De reis eindigt op het Griekse Lesbos, het epicentrum van de grootste Europese vluchtelingencrisis sinds 1938. Wat is er terechtgekomen van de belofte van ‘nooit meer’ waarop het VN-vluchtelingenverdrag in 1951 was gebaseerd? Tachtig jaar Europees vluchtelingenbeleid en nog steeds wil niemand ze hebben.

De Crisiskaravaan

Stel. U krijgt een telefoontje van de Nazi’s. U mag hulp naar de concentratiekampen komen brengen, maar de kampleiding bepaalt hoeveel daarvan naar het eigen personeel en hoe veel naar de gevangenen gaat. Wat doet u? Met die confronterende vraag zet Linda Polman al in het eerste hoofdstuk van De Crisiskaravaan het dilemma van hulpverlening in conflictgebieden neer. De vraag of humanitaire organisaties neutraal moeten blijven of weggaan als hun hulp misbruikt wordt, is volgens Polman actueler dan ooit nu veruit de meeste slachtoffers van oorlogen burgers zijn. Van ons diepgewortelde verlangen om goed te doen, worden de ontvangers van hulp lang niet altijd beter.De vraag waarover Florence Nightingale en Henri Dunant al in 1859 debatteerden is nog steeds aan de orde: schiet hulp het doel voorbij als oorlogvoerende partijen er hun voordeel mee doen? De hulpindustrie is uitgegroeid tot de vijfde economie ter wereld en werkt zoals een markt van vraag en aanbod. Wat te doen als de concurrentie tussen NGO’s zo groot wordt, dat het eigenbelang de hulpverlening in de weg staat?


Lees meer

Over Linda Polman

Linda Polman publiceerde eerder De Crisiskaravaan – Achter de schermen van de noodhulpindustrie, over de humanitaire interventies in conflictlanden zoals Afghanistan, Sudan, Liberia en Congo. Het boek werd in tien talen vertaald en speelt een prominente rol in het verhitte internationale debat over zin en onzin van westerse hulporganisaties.

‘Cool, brusque, fearless. A marvellous account,’ schreef The Guardian. The Times schreef: ‘Essential reading’. Linda Polmans boek ‘k Zag twee beren, over de achterkant van de VN-vredesmissies in Somalië, Rwanda en Haïti, verscheen in vijf talen. The Guardian schreef erover: ‘One of the most affecting pieces of writing about man's inhumanity this side of Primo Levi’. En The Observer: ‘Linda Polman is a brilliant journalist. This is an immensely powerful book, written with great fluency, passion and elan. The vividness of her account has never been bettered’. De Evening Standard beschreef haar als ‘one of the finest reporting journalists of the modern age’.